Α.Τίτλος του άρθρου: “An integrated framework of digital content marketing implementation: an exploration of antecedents, processes, and consequences”
B. Ενεργός σύνδεσμος που οδηγεί στο άρθρο: Πατήστε εδώ
Γ. CiteScore περιοδικού & λέξη-κλειδί: -/5.00, ecommerce, tourism, digital content (CiteScore Emerald Insight: 3.4), Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό: Kybernetes, Volume 53 Issue 11
Δ. Ανάλυση
- Σκοπός και Αντικείμενο της Μελέτης
Το άρθρο εξετάζει την εφαρμογή του ψηφιακού μάρκετινγκ περιεχομένου (Digital Content Marketing – DCM) στον χώρο του τουρισμού και επιχειρεί να αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο που συνενώνει τους παράγοντες που προηγούνται, τις διαδικασίες υλοποίησης και τα αποτελέσματα μιας στρατηγικής DCM. Με απλά λόγια, επιδιώκεται η διερεύνηση όλων των διαστάσεων της εφαρμογής του μάρκετινγκ περιεχομένου: (α) των παραγόντων-προαπαιτουμένων (antecedents) που οδηγούν μια τουριστική επιχείρηση να υιοθετήσει στρατηγικές DCM, (β) των διαδικασιών μέσω των οποίων υλοποιείται το μάρκετινγκ περιεχομένου στην πράξη, και (γ) των συνεπειών/αποτελεσμάτων που αποκομίζει η επιχείρηση από αυτή την εφαρμογή. Ο τουριστικός κλάδος έχει βιώσει ριζικές αλλαγές στην ψηφιακή εποχή – οι πελάτες πλέον ενημερώνονται και επικοινωνούν κυρίως μέσω ψηφιακών μέσων – γεγονός που καθιστά το μάρκετινγκ περιεχομένου κρίσιμο εργαλείο προβολής προορισμών και προσέλκυσης ταξιδιωτών. Παρά όμως τη σημασία του DCM, δεν υπάρχει έως τώρα σαφής κατανόηση όλων των επιμέρους στοιχείων της εφαρμογής του. Το άρθρο λοιπόν στοχεύει να καλύψει αυτό το κενό, σχεδιάζοντας ένα νέο, συνολικό θεωρητικό πλαίσιο που να ενσωματώνει ολιστικά τους προαναφερθέντες παράγοντες, διαδικασίες και συνέπειες της εφαρμογής του μάρκετινγκ περιεχομένου στον τουρισμό.
- Μεθοδολογία της Έρευνας
Για την επίτευξη του στόχου, υιοθετήθηκε μια μεικτή μεθοδολογική προσέγγιση (mixed-methods). Αρχικά, πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη βιβλιογραφική επισκόπηση ώστε να εντοπιστούν τα αρχικά κριτήρια και οι κύριες συνιστώσες που έχουν καταγραφεί στη βιβλιογραφία σχετικά με το ψηφιακό μάρκετινγκ περιεχομένου. Στη συνέχεια, οι συγγραφείς διεξήγαγαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις με ειδικούς του χώρου (experts), με στόχο να εμπλουτίσουν και να επικυρώσουν τα αρχικά ευρήματα της βιβλιογραφίας με πρακτικές απόψεις και εμπειρία. Με βάση τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, προέκυψε ένας κατάλογος κριτηρίων και υπο-κριτηρίων σχετικών με το DCM. Σε επόμενο στάδιο, εφαρμόστηκε η ποσοτική μέθοδος Best-Worst Method (BWM) για τον προσδιορισμό της βαρύτητας και της προτεραιότητας κάθε κριτηρίου. Η BWM είναι μια πολυκριτηριακή μέθοδος λήψης αποφάσεων που ζητά από τους αξιολογητές να επιλέξουν τον πιο σημαντικό («Best») και τον λιγότερο σημαντικό («Worst») παράγοντα, και στη συνέχεια να συγκρίνουν όλους τους παράγοντες ως προς αυτούς, ώστε να υπολογιστούν συντελεστές βαρύτητας. Με τη χρήση της BWM, οι συγγραφείς ποσοτικοποίησαν τη σχετική σημασία των στοιχείων του πλαισίου. Η συνδυαστική αυτή μεθοδολογία (ποιοτική διερεύνηση μέσω βιβλιογραφίας και συνεντεύξεων, ακολουθούμενη από ποσοτική ιεράρχηση των ευρημάτων) διασφαλίζει ότι το προτεινόμενο πλαίσιο είναι τόσο θεωρητικά θεμελιωμένο όσο και επαρκώς τεκμηριωμένο από την πλευρά των ειδικών του κλάδου.
- Ερευνητικά Ερωτήματα ή Θέματα
Το άρθρο δεν διατυπώνει ρητά συγκεκριμένα ερευνητικά ερωτήματα υπό μορφή λίστας, όμως ουσιαστικά πραγματεύεται τρεις κύριες θεματικές που αντιστοιχούν στις ενότητες του πλαισίου του: τους παράγοντες (antecedents), τις διαδικασίες και τις συνέπειες του DCM. Με βάση το σκοπό της μελέτης, μπορούμε να συνοψίσουμε τα κεντρικά ερευνητικά ερωτήματα ως εξής:
- ΕΡ1: Ποιοι είναι οι βασικοί προαπαιτούμενοι παράγοντες που ωθούν ή διευκολύνουν μια τουριστική επιχείρηση να υλοποιήσει αποτελεσματικά μια στρατηγική ψηφιακού μάρκετινγκ περιεχομένου; (π.χ. οργανωσιακοί πόροι, υποστήριξη διοίκησης, ψηφιακή ετοιμότητα, κατανόηση αναγκών κοινού κ.λπ.)
- ΕΡ2: Ποιες είναι οι κύριες διαδικασίες ή στάδια υλοποίησης μιας στρατηγικής DCM στον τουριστικό τομέα; Τι περιλαμβάνει δηλαδή η εφαρμογή του μάρκετινγκ περιεχομένου (π.χ. σχεδιασμός περιεχομένου, δημιουργία/επιμέλεια υλικού, επιλογή ψηφιακών καναλιών, διανομή περιεχομένου, αλληλεπίδραση με το κοινό, μέτρηση αποτελεσματικότητας κ.ά.);
- ΕΡ3: Ποιες είναι οι βασικές συνέπειες ή τα αποτελέσματα από την επιτυχημένη εφαρμογή του μάρκετινγκ περιεχομένου στον τουρισμό; Με άλλα λόγια, ποια οφέλη ή επιδράσεις προκύπτουν (π.χ. αύξηση αναγνωρισιμότητας προορισμού/brand, δέσμευση και αφοσίωση πελατών, πρόθεση επίσκεψης/αγοράς, βελτίωση εμπειρίας πελάτη, απόδοση επένδυσης – ROI κ.λπ.);
- ΕΡ4: Πώς μπορούν οι παραπάνω παράγοντες, διαδικασίες και συνέπειες να ενσωματωθούν σε ένα ενιαίο πλαίσιο για το ψηφιακό content marketing στον τουρισμό; Ποια είναι η μεταξύ τους συνάφεια και τι βαθμό σημασίας έχει το κάθε στοιχείο μέσα σε αυτό το ολοκληρωμένο μοντέλο;
Τα παραπάνω ερωτήματα απορρέουν από το κεντρικό πρόβλημα που εντοπίζουν οι συγγραφείς: την έλλειψη ολοκληρωμένης εικόνας για το πώς εφαρμόζεται αποτελεσματικά το μάρκετινγκ περιεχομένου στο ψηφιακό περιβάλλον μιας τουριστικής επιχείρησης. Η μελέτη, λοιπόν, εστιάζει στην ταυτοποίηση των κρίσιμων στοιχείων σε κάθε φάση (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την υλοποίηση) και στην σύνδεσή τους σε ένα συνεκτικό σχήμα.
- Βασικά Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα της έρευνας οδήγησαν στη διαμόρφωση ενός ενιαίου πλαισίου για το ψηφιακό content marketing, το οποίο απαρτίζεται από τρεις κύριες κατηγορίες – Προηγούμενοι Παράγοντες (Antecedents), Διαδικασίες και Αποτελέσματα – και συνολικά 12 βασικές έννοιες (main concepts) που εντάσσονται σε αυτές τις κατηγορίες. Με άλλα λόγια, οι συγγραφείς εντόπισαν δώδεκα θεμελιώδεις παράγοντες/έννοιες που είτε λειτουργούν ως προαπαιτούμενα, είτε συνιστούν μέρη της διαδικασίας, είτε αποτελούν επιπτώσεις της εφαρμογής του DCM στον τουρισμό. Κάθε μία από αυτές τις έννοιες συνοδεύεται και από επιμέρους υπο-κριτήρια. Για παράδειγμα, μπορούμε να υποθέσουμε ότι στους “Προηγούμενους Παράγοντες” περιλαμβάνονται στοιχεία όπως η οργανωσιακή κουλτούρα υπέρ της ψηφιακής καινοτομίας, η διαθεσιμότητα πόρων (οικονομικών, ανθρώπινων), η τεχνολογική υποδομή και η βαθιά γνώση του κοινού-στόχου. Στις “Διαδικασίες” πιθανώς συγκαταλέγονται βήματα όπως ο σχεδιασμός στρατηγικής περιεχομένου, η δημιουργία ελκυστικού/ποιοτικού περιεχομένου (κειμένου, εικόνων, βίντεο), η αξιοποίηση κατάλληλων ψηφιακών καναλιών (ιστοσελίδα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, email κ.ά.), η διάχυση/προώθηση του περιεχομένου και η παρακολούθηση της απόδοσής του. Τέλος, στα “Αποτελέσματα” θα περιλαμβάνονται δείκτες όπως η εμπλοκή του κοινού (engagement), η ικανοποίηση και πιστότητα των πελατών, η αναγνωρισιμότητα του προορισμού ή της μάρκας, οι πωλήσεις/κρατήσεις που πραγματοποιούνται διαδικτυακά καθώς και το αίσθημα εμπιστοσύνηςπρος την επιχείρηση. (Σημείωση: οι συγκεκριμένες υπο-κατηγορίες αποτελούν πιθανές επεξηγήσεις και δεν παρατίθενται αυτούσιες στο άρθρο, καθώς το ίδιο το άρθρο εστιάζει στις 12 έννοιες συνολικά.)
Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο BWM, η έρευνα ποσοτικοποίησε τη σχετική σημασία καθεμιάς από αυτές τις έννοιες και των υπο-κριτηρίων τους. Υπολογίστηκαν βάρη και δείκτες προτεραιότητας που καταδεικνύουν ποιοι παράγοντες ή διαδικασίες θεωρούνται σημαντικότεροι για την επιτυχή εφαρμογή του DCM. Για παράδειγμα, αν από την ανάλυση προέκυψε ότι ένας συγκεκριμένος παράγοντας έχει το υψηλότερο βάρος, αυτό σημαίνει πως κρίνεται ως ο πλέον κρίσιμος – είτε πρόκειται για κάποιον antecedent (π.χ. δέσμευση διοίκησης στη δημιουργία ποιοτικού περιεχομένου) είτε για κάποιο στάδιο της διαδικασίας (π.χ. στοχευμένη διανομή περιεχομένου) είτε για κάποιο επιθυμητό αποτέλεσμα (π.χ. ενίσχυση εμπιστοσύνης πελατών). Συνολικά, το βασικό αποτέλεσμα είναι ότι πλέον διαθέτουμε ένα δομημένο πλαίσιο που δείχνει πώς συνδέονται οι προϋποθέσεις, οι ενέργειες και οι επιδράσεις του ψηφιακού μάρκετινγκ περιεχομένου στον τουρισμό, ιεραρχημένες ως προς τη σημασία τους. Αυτό το ολοκληρωμένο μοντέλο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός για τους επαγγελματίες, υποδεικνύοντας πού πρέπει να δοθεί έμφαση κατά τον σχεδιασμό και την εκτέλεση μιας στρατηγικής content marketing στον τουριστικό τομέα.
- Συμπεράσματα της Μελέτης
Η μελέτη καταλήγει σε σημαντικά συμπεράσματα τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Πρώτον, επιβεβαιώνει ότι η επιτυχημένη υλοποίηση του ψηφιακού μάρκετινγκ περιεχομένου στον τουρισμό απαιτεί μια ολιστική θεώρηση – δεν αρκεί να εστιάσει κανείς μόνο σε ένα στοιχείο (π.χ. μόνο στην παραγωγή περιεχομένου ή μόνο στην τεχνολογία), αλλά πρέπει να λάβει υπόψη του συνδυαστικά τους παράγοντες που οδηγούν σε επιτυχία, τα πολλαπλά στάδια της διαδικασίας και τα πολυεπίπεδα αποτελέσματα που μπορεί να προκύψουν. Το προτεινόμενο πλαίσιο παρέχει στους διευθυντές και υπεύθυνους marketing μια «σφαιρική εικόνα» (big picture) της στρατηγικής DCM, βοηθώντας τους να κατανοήσουν και να διαχειριστούν όλες τις διαστάσεις τέτοιων πρωτοβουλιών. Για παράδειγμα, ένας διευθυντής marketing σε μια τουριστική επιχείρηση μπορεί με βάση το πλαίσιο αυτό να βεβαιωθεί ότι: (α) έχουν εκπληρωθεί οι αναγκαίες προϋποθέσεις (κατάλληλη ομάδα, κονδύλια, περιγραφόμενη στρατηγική), (β) τα στάδια υλοποίησης εκτελούνται σωστά (δημιουργία ελκυστικού περιεχομένου, τακτική ανάρτηση στα σωστά κανάλια, εμπλοκή με το κοινό, κλπ.), και (γ) παρακολουθούνται οι επιδόσεις/αποτέλεσμα (π.χ. μέσω analytics για την επισκεψιμότητα, τα conversions σε κρατήσεις, την αλληλεπίδραση στα social media).
Δεύτερον, η μελέτη προσφέρει πρακτική καθοδήγηση: το ολοκληρωμένο πλαίσιο λειτουργεί ως ένα “εργαλείο λήψης αποφάσεων” για τους υπεύθυνους ψηφιακού marketing, καθώς τους δίνει συγκεκριμένες κατευθύνσειςγια το πού να εστιάσουν και πώς να κατανείμουν αποτελεσματικά πόρους στις καμπάνιες περιεχομένου. Τα βάρη που προέκυψαν από τη BWM υποδεικνύουν ποιες ενέργειες ή παράγοντες θα αποδώσουν τα μέγιστα αποτελέσματα, επιτρέποντας έτσι καλύτερο σχεδιασμό και προτεραιοποίηση δράσεων.
Τρίτον, σε θεωρητικό επίπεδο, το άρθρο συμβάλλει γεφυρώνοντας ένα σημαντικό ερευνητικό κενό: όπως επισημαίνεται, ελάχιστες προηγούμενες μελέτες είχαν επιχειρήσει να ενσωματώσουν ταυτόχρονα τα αίτια, τη διαδικασία και τα αποτελέσματα του content marketing σε ένα συνεκτικό μοντέλο. Αυτή η εργασία είναι από τις πρώτες που το επιχειρούν ειδικά στον κλάδο του τουρισμού, προσφέροντας μια νέα ολοκληρωμένη θεωρητική προσέγγιση για την εφαρμογή του DCM. Η πρωτοτυπία της έγκειται ακριβώς στο ότι παρέχει μια ολιστική θεώρηση – μια “μεγάλη εικόνα” – της διαδικασίας υλοποίησης του μάρκετινγκ περιεχομένου, αντί να εξετάζει μεμονωμένα τμήματα του φαινομένου.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η μελέτη αναγνωρίζει πως παρόλο το πλαίσιο που προτείνει είναι θεωρητικά θεμελιωμένο και βάσει ειδικών αξιολογημένο, πιθανές περιορισμοί περιλαμβάνουν την ανάγκη για περαιτέρω εμπειρική επικύρωση του μοντέλου σε πραγματικές συνθήκες και διαφορετικά περιβάλλοντα τουριστικών επιχειρήσεων. Οι συγγραφείς πιθανώς ενθαρρύνουν μελλοντικές έρευνες να εφαρμόσουν και να δοκιμάσουν το πλαίσιο αυτό σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις ή προορισμούς, ώστε να επιβεβαιώσουν την εγκυρότητά του και να εξετάσουν αν υπάρχουν πρόσθετοι παράγοντες ή διαφοροποιήσεις ανάλογα με το είδος της τουριστικής υπηρεσίας. Συνοψίζοντας, το κύριο συμπέρασμα είναι ότι η υιοθέτηση μιας ολιστικής προσέγγισης στο ψηφιακό μάρκετινγκ περιεχομένου – όπως αυτή που περιγράφεται από το προτεινόμενο πλαίσιο – μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα του marketing στον τουριστικό κλάδο και να οδηγήσει σε επιτυχημένες ψηφιακές στρατηγικές με πολλαπλά οφέλη.
- Σκέψεις και Προτάσεις για Εφαρμογή των Ευρημάτων στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο στον Τουριστικό Τομέα
Τα ευρήματα της μελέτης έχουν ιδιαίτερη σημασία για το ηλεκτρονικό εμπόριο στον τουρισμό, δεδομένου ότι πλέον μεγάλο μέρος των ταξιδιωτικών υπηρεσιών (κρατήσεις ξενοδοχείων, αγορά αεροπορικών εισιτηρίων, πακέτα διακοπών κ.λπ.) πραγματοποιείται διαδικτυακά. Το ψηφιακό content marketing αποτελεί ουσιαστικά το καύσιμο που κινεί το ενδιαφέρον και την αφοσίωση των ταξιδιωτών, οδηγώντας τους τελικά σε ηλεκτρονικές αγορές τουριστικών προϊόντων. Σε ένα περιβάλλον τόσο ασταθές και ανταγωνιστικό όπως αυτό της παγκόσμιας τουριστικής βιομηχανίας, το μάρκετινγκ περιεχομένου έχει αναδειχθεί σε ιδιαίτερα ισχυρή στρατηγική προώθησης τουριστικών υπηρεσιών. Προσφέροντας χρήσιμο, ελκυστικό και έγκυρο περιεχόμενο (όπως ταξιδιωτικοί οδηγοί, βίντεο προορισμών, άρθρα με συμβουλές ή ακόμα και αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης από influencer), οι τουριστικές επιχειρήσεις μπορούν να επηρεάσουν αποτελεσματικά τη συμπεριφορά των ταξιδιωτών και να τους καθοδηγήσουν προς την απόφαση αγοράς.
Βάσει του πλαισίου της μελέτης, μια τουριστική επιχείρηση που δραστηριοποιείται στο ηλεκτρονικό εμπόριο (π.χ. μια διαδικτυακή ταξιδιωτική πλατφόρμα, ένα ξενοδοχείο με σύστημα online κρατήσεων, ή ένας οργανισμός τουριστικής προώθησης ενός προορισμού) θα πρέπει να δώσει έμφαση στα εξής:
- Ενίσχυση των Antecedents (Παραγόντων): Πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε καμπάνια περιεχομένου, είναι κρίσιμο να υπάρχουν οι σωστές βάσεις. Αυτό σημαίνει επένδυση σε κατάλληλο προσωπικό ή συνεργάτες για τη δημιουργία περιεχομένου (π.χ. content creators, copywriters, φωτογράφοι), ανάπτυξη μιας κουλτούρας που στηρίζει την καινοτομία στο ψηφιακό marketing, και εξασφάλιση των τεχνολογικών εργαλείων (όπως πλατφόρμες διαχείρισης περιεχομένου, analytics, εργαλεία SEO) που είναι απαραίτητα. Επίσης, η δεδομενοκεντρική λήψη αποφάσεων είναι καθοριστική – οι αποφάσεις για το τι περιεχόμενο θα δημιουργηθεί και πού θα διανεμηθεί θα πρέπει να στηρίζονται σε ανάλυση δεδομένων (π.χ. τάσεις ταξιδιωτικής ζήτησης, προτιμήσεις του κοινού στόχου, λέξεις-κλειδιά αναζήτησης).
- Βέλτιστη Υλοποίηση των Διαδικασιών: Τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι η δημιουργία, διανομή και αξιολόγηση περιεχομένου είναι πυλώνες της στρατηγικής. Στον τουρισμό, αυτό μεταφράζεται σε πρακτικές όπως: ανάπτυξη ελκυστικών ιστοριών και οπτικού περιεχομένου (storytelling με εικόνες/βίντεο υψηλής ποιότητας από προορισμούς), αξιοποίηση πολλαπλών ψηφιακών καναλιών (website, Facebook, Instagram, YouTube, TikTok, ταξιδιωτικά blogs) για τη μεγιστοποίηση της εμβέλειας, και συστηματική αλληλεπίδραση με τους χρήστες (απαντήσεις σε σχόλια, εξατομικευμένα email/newsletters με προτάσεις διακοπών κ.λπ.). Είναι γνωστό ότι οι ταξιδιώτες επηρεάζονται ιδιαίτερα από το οπτικό περιεχόμενο και τις εμπειρίες που μοιράζονται άλλοι χρήστες. Μάλιστα, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το 61% των ανθρώπων έχουν κάνει κράτηση σε κάποιο ξενοδοχείο αφού το είδαν να προβάλλεται στο Instagram τους. γεγονός που καταδεικνύει τη δύναμη του περιεχομένου στα κοινωνικά δίκτυα να μετατρέπει το ενδιαφέρον σε άμεση πώληση. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό ταξιδιωτών εμπιστεύεται περιεχόμενο που δημιουργείται από άλλους καταναλωτές – όπως αξιολογήσεις και κριτικές – πολύ περισσότερο από το επίσημο προωθητικό υλικό μιας εταιρείας. Συνεπώς, οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να ενθαρρύνουν και να αξιοποιούν το περιεχόμενο που παράγεται από χρήστες (UGC), καθώς και τις συνεργασίες με κατάλληλους influencers, εντάσσοντάς τα οργανικά στην content marketing στρατηγική τους. Αυτό όχι μόνο προσδίδει αυθεντικότητα στο μήνυμα του brand, αλλά λειτουργεί και ως κοινωνική αποδεικτικότητα, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των υποψήφιων πελατών.
- Μέτρηση και Απόδοση (Consequences): Η προσέγγιση του άρθρου τονίζει ότι τα αποτελέσματα μιας καμπάνιας DCM πρέπει να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται συστηματικά. Στο πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου, αυτό σημαίνει ότι οι τουριστικές επιχειρήσεις οφείλουν να ορίσουν δείκτες απόδοσης (KPIs) τόσο βραχυπρόθεσμους όσο και μακροπρόθεσμους. Για παράδειγμα, βραχυπρόθεσμα KPIs μπορεί να είναι η επισκεψιμότητα στην ιστοσελίδα ή το eshop, οι εγγραφές χρηστών σε μια mailing list ή οι κοινοποιήσεις/αντιδράσεις σε περιεχόμενο στα social media. Μακροπρόθεσμα και πιο σημαντικά, όμως, είναι τα KPIs που συνδέονται άμεσα με έσοδα: ο ρυθμός μετατροπής των επισκεπτών σε πελάτες (conversion rate σε κρατήσεις/πωλήσεις), η μέση αξία παραγγελίας ανά πελάτη, η επαναληψιμότητααγορών (π.χ. ποσοστό πελατών που ξανακάνουν κράτηση) και η αξία διάρκειας ζωής πελάτη (CLV). Η χρήση εργαλείων ανάλυσης (Google Analytics, πλατφόρμες CRM, social media insights) είναι απαραίτητη για να αποτυπωθεί το πώς το περιεχόμενο συμβάλλει σε αυτούς τους δείκτες. Επιπλέον, η συλλογή ανατροφοδότησης (feedback) από τους πελάτες μετά το ταξίδι ή τη χρήση της υπηρεσία (π.χ. μέσω ερωτηματολογίων ή reviews) μπορεί να προσφέρει ποιοτική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του περιεχομένου ως προς την ικανοποίηση και την εμπειρία του πελάτη.
Συνοψίζοντας τις προτάσεις: οι τουριστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο e-commerce πρέπει να υιοθετήσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική μάρκετινγκ περιεχομένου, ευθυγραμμισμένη με το πλαίσιο του άρθρου. Αυτό πρακτικά σημαίνει να εναρμονίσουν τους προαπαιτούμενους παράγοντες, τις διαδικασίες και τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα: να διασφαλίσουν ότι διαθέτουν τις σωστές προϋποθέσεις, να εκτελέσουν αποτελεσματικά όλες τις φάσεις παραγωγής/διάχυσης περιεχομένου και να μετρήσουν το τι αποδίδει. Μια τέτοια προσέγγιση θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά τους σε ένα περιβάλλον όπου οι ταξιδιώτες βομβαρδίζονται από πληροφορίες. Επιπλέον, θα βοηθήσει στην οικοδόμηση μακροχρόνιων σχέσεων εμπιστοσύνης με το κοινό – κάτι που είναι κομβικό στον τουρισμό όπου η εμπειρία και η ικανοποίηση του πελάτη καθορίζουν την πιστότητα και τις συστάσεις. Όπως αναφέρει και η βιβλιογραφία, για να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα, οι τουριστικοί οργανισμοί χρειάζεται να παρακολουθούν συνεχώς τις εξελίξεις στο ψηφιακό marketing και να προσαρμόζουν ανάλογα το περιεχόμενό τους. Η συνεχής βελτιστοποίηση του περιεχομένου με βάση τα δεδομένα και τα αναδυόμενα ψηφιακά trends θα επιτρέπει στις επιχειρήσεις αυτές όχι μόνο να αυξάνουν τις online πωλήσεις τους, αλλά και να προσφέρουν προστιθέμενη αξία στους ταξιδιώτες, καθιστώντας το ταξιδιωτικό τους προϊόν πιο ελκυστικό και ανταποκρινόμενο στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.