Στην παρούσα μελέτη γίνεται αναφορά στο επιστημονικό άρθρο “Energy usage trends in top tourist destinations: the role of tourism and trade”, το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy (CiteScore: 4.06) και οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν είναι e-commerce και tourism. Ολόκληρο το άρθρο είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο: https://doi.org/10.1080/15567249.2024.2377986.

Τι προσπαθεί να βρει το άρθρο;

Το παρόν άρθρο επιχειρεί να εντοπίσει και να αναλύσει τη σύνθετη σχέση μεταξύ του τουρισμού, της εμπορικής ελευθερίας και της ενεργειακής κατανάλωσης.

Συγκεκριμένα, η μελέτη αποσκοπεί:

• Στην εξέταση της σχέσης μεταξύ του τουρισμού και της εμπορικής ελευθερίας υπό το πρίσμα της ενεργειακής κατανάλωσης.
• Στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι τουριστικοί δείκτες επηρεάζουν τις επιπτώσεις της εμπορικής ελευθερίας στην ενεργειακή κατανάλωση. Οι βασικοί τουριστικοί δείκτες που μελετώνται περιλαμβάνουν τα τουριστικά έσοδα, τις αφίξεις και τις δαπάνες.
• Στην παροχή μιας ολοκληρωμένης ανάλυσης για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι τουριστικοί δείκτες διαμορφώνουν τη σχέση μεταξύ της εμπορικής ελευθερίας και της ενεργειακής κατανάλωσης.
• Στην αποσαφήνιση του ρόλου του τουριστικού τομέα στην κατανάλωση ενέργειας.
• Στην αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο οι τουριστικές δραστηριότητες ενισχύουν ή περιορίζουν τη δυναμική μεταξύ εμπορίου και ενεργειακής κατανάλωσης, δίνοντας έμφαση στον ρόλο των τουριστικών δεικτών στην άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων της εμπορικής ελευθερίας στην ενεργειακή κατανάλωση.
• Τελικά, στόχος είναι η ενίσχυση της κατανόησης της αλληλεπίδρασης μεταξύ τουρισμού και εμπορίου σε σχέση με την κατανάλωση ενέργειας, καθώς και η παροχή πληροφόρησης για τη διαμόρφωση στρατηγικών και πολιτικών τουριστικής ανάπτυξης με γνώμονα τη βιωσιμότητα.

Η έρευνα βασίζεται σε δεδομένα panel από τις 10 κορυφαίες τουριστικές χώρες για την περίοδο 1998–2022, με σκοπό την ανάλυση αυτών των σχέσεων. Ως μεταβλητή ελέγχου περιλαμβάνεται και ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, ο οποίος αναγνωρίζεται ως παράγοντας ενίσχυσης της ενεργειακής κατανάλωσης.

Μεθοδολογία έρευνας

Βάσει των πηγών που παρατέθηκαν, το άρθρο χρησιμοποιεί μεθοδολογία ανάλυσης δεδομένων πάνελ για να εξετάσει τη σχέση μεταξύ τουρισμού, εμπορικής ελευθερίας και κατανάλωσης ενέργειας. Παρακάτω παρουσιάζεται αναλυτικά η μεθοδολογική προσέγγιση της μελέτης:

1. Τύπος και Πηγή Δεδομένων:

• Η μελέτη βασίζεται σε μη ισορροπημένο πάνελ δεδομένων.
• Το σύνολο δεδομένων περιλαμβάνει οκτώ μεταβλητές.
• Τα δεδομένα αντλούνται από τη βάση World Development Indicators (WDI).

2. Δείγμα και Χρονική Περίοδος:

• Η ανάλυση επικεντρώνεται σε 10 κορυφαίους ευρωπαϊκούς τουριστικούς προορισμούς.
• Η χρονική περίοδος καλύπτει τα έτη 1998–2022.
• Ο αριθμός των παρατηρήσεων διαφέρει ανάλογα με τη μεταβλητή, κυμαινόμενος από 114 έως 250 εγγραφές στους πίνακες ανάλυσης.

3. Αναλυόμενες Μεταβλητές:

• Κεντρική μεταβλητή είναι η ενεργειακή κατανάλωση (EN), μετρημένη σε κιλά ισοδυνάμου πετρελαίου ανά κάτοικο. Η κατανάλωση ενέργειας μετατρέπεται σε LNEN μέσω φυσικών λογαρίθμων.
• Κύριες εξηγητικές μεταβλητές είναι η εμπορική ελευθερία (TRADE) και οι τουριστικοί δείκτες.
• Οι τουριστικοί δείκτες που μελετώνται είναι τα τουριστικά έσοδα (RECEIP), οι αφίξεις (ARRV) και οι τουριστικές δαπάνες (EXP) – όλες μετασχηματισμένες σε λογαριθμική μορφή (LNRECEIP, LNARV, LNEXP).
• Ως μεταβλητές ελέγχου περιλαμβάνονται οι καθαρές εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI) και ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου (GCF), ο οποίος θεωρείται ενισχυτικός παράγοντας της κατανάλωσης ενέργειας.

4. Δομή του Υποδείγματος:

• Η ανάλυση ακολουθεί δύο στάδια με σταδιακή προσέγγιση (stepwise approach).
• Χρησιμοποιείται μονοδιάστατο υπόδειγμα σφάλματος (one-way error component model), όπου η κατανάλωση ενέργειας (LNEN) εκφράζεται ως συνάρτηση της εμπορικής ελευθερίας (TRADE) και ενός τουριστικού δείκτη (Z’).
• Στη δεύτερη εξίσωση, προστίθεται ο όρος αλληλεπίδρασης TRADE*Z’ για να εκτιμηθεί αν ο τουρισμός ενισχύει ή διαταράσσει τη σχέση μεταξύ εμπορίου και ενέργειας.
• Περιλαμβάνονται εικονικές μεταβλητές έτους (dummy variables).
• Η χρήση φυσικών λογαρίθμων συμβάλλει στην ομαλοποίηση των δεδομένων, στη μείωση των ακραίων τιμών και στη δυνατότητα ερμηνείας των αποτελεσμάτων με βάση ελαστικότητες.

5. Αναλυτικές/Εκτιμητικές Τεχνικές:

• Εφαρμόζεται ανάλυση δεδομένων πάνελ.
• Χρησιμοποιούνται τόσο στατικά όσο και δυναμικά υποδείγματα.
• Η ανάλυση βασίζεται στις μεθοδολογίες των Adusei & Adeleye (2020) και Adedoyin & Bekun (2020).
• Για την ενίσχυση της εγκυρότητας των αποτελεσμάτων και την αντιμετώπιση της διαστρωματικής εξάρτησης, χρησιμοποιούνται εύρωστα σφάλματα (robust standard errors).
• Η κύρια τεχνική εκτίμησης είναι η μέθοδος Driscoll και Kraay (1998), η οποία ενδείκνυται για γραμμικά μοντέλα πάνελ με εξαρτήσεις μεταξύ των μονάδων.
• Η μέθοδος αυτή συνδυάζει OLS και WLS με παλινδρόμηση σταθερών επιδράσεων (fixed effects), παρέχοντας στατιστικά σφάλματα συνεπή ως προς τη χωρική συσχέτιση (PSCC).
• Επιπλέον, διενεργείται ανάλυση συσχέτισης μεταξύ των μεταβλητών.

Συμπερασματικά, η μελέτη ακολουθεί ποσοτική, εμπειρική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας δεδομένα πάνελ και τεχνικές εύρωστης παλινδρόμησης (Driscoll-Kraay με σταθερές επιδράσεις) για να εκτιμήσει τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τουριστικών δεικτών, εμπορικής ελευθερίας και ενεργειακής κατανάλωσης στους κύριους ευρωπαϊκούς τουριστικούς προορισμούς.

Κύρια ερωτήματα και κατευθύνσεις

Το άρθρο επιχειρεί να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ τουρισμού, εμπορίου και κατανάλωσης ενέργειας, εστιάζοντας κυρίως σε χώρες που αποτελούν δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, διατυπώνονται συγκεκριμένα ερευνητικά ερωτήματα, τα οποία εξετάζονται εμπειρικά:

• Μπορεί η η αύξηση του βαθμού εμπορικής ελευθερίας να οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας;

• Έχει η αύξηση των τουριστικών εσόδων αποτρεπτική επίδραση στη χρήση ενέργειας;

• Σε ποιο βαθμό οι τουριστικές δραστηριότητες μπορούν να μετριάσουν τις ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις, της διεύρυνσης της εμπορικής δραστηριότητας με το εξωτερικό, στην ενεργειακή κατανάλωση;

• Συμβάλλει η αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου στην ενίσχυση της ζήτησης για ενέργεια;

Τα παραπάνω ερωτήματα αποτυπώνουν τη βασική επιδίωξη της μελέτης, η οποία είναι να κατανοήσει τους μηχανισμούς μέσω των οποίων ο τουρισμός και το εμπόριο επηρεάζουν την ενεργειακή κατανάλωση, αναδεικνύοντας τον ρόλο συγκεκριμένων τουριστικών δεικτών (όπως αφίξεις, δαπάνες και έσοδα) στη διαμόρφωση αυτής της σχέσης.

Αποτελέσματα

Τα βασικά ευρήματα της οικονομετρικής ανάλυσης συνοψίζονται ως εξής:

1. Εμπορική Ελευθερία και Ενεργειακή Κατανάλωση

Η εμπορική ελευθερία εμφανίζει αρνητική και στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την ενεργειακή κατανάλωση. Το αποτέλεσμα αυτό υποδηλώνει ότι η αύξηση του βαθμού ανοίγματος στο διεθνές εμπόριο μπορεί να συμβάλει στη μείωση της ενεργειακής ζήτησης. Η επίδραση αυτή ενδεχομένως αποδίδεται:

• στη βελτιωμένη πρόσβαση σε τεχνολογίες υψηλής ενεργειακής απόδοσης,
• στην εφαρμογή διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών,
• στην ενίσχυση συνεργασιών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,
• και στην προσέλκυση πράσινων επενδύσεων.

2. Τουριστικοί Δείκτες και Ενεργειακή Κατανάλωση

Οι τουριστικές εισπράξεις και οι αφίξεις παρουσιάζουν θετική επίδραση στην ενεργειακή κατανάλωση. Η αύξηση των τουριστικών ροών οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση για ενέργεια, κυρίως στους τομείς φιλοξενίας, εστίασης, ψυχαγωγίας και μεταφορών. Αντίθετα, οι τουριστικές δαπάνες δεν εμφανίζουν στατιστικά σημαντική σχέση στο βασικό υπόδειγμα.
Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία του τουριστικού τομέα ως ενεργοβόρου κλάδου, με σημαντικές επιπτώσεις σε επίπεδο υποδομών, μεταφορών και καταναλωτικών προτύπων.

3. Αλληλεπίδραση Τουρισμού και Εμπορικής Ελευθερίας

Οι τουριστικοί δείκτες φαίνεται να τροποποιούν την επίδραση της εμπορικής ελευθερίας στην κατανάλωση ενέργειας. Συγκεκριμένα:

• Στην περίπτωση των τουριστικών αφίξεων, παρατηρείται αποδυνάμωση της αρνητικής επίδρασης του εμπορίου μέσω της αυξημένης τουριστικής δραστηριότητας.
• Ωστόσο, δεν καταγράφεται στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ του εμπορίου και των τουριστικών εσόδων ή δαπανών.

4. Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου (GCF)

Ο GCF, ως μεταβλητή ελέγχου, παρουσιάζει θετική και στατιστικά σημαντική σχέση με την ενεργειακή κατανάλωση. Η αύξηση των επενδύσεων σε πάγιο κεφάλαιο, όπως έργα κατασκευής, τουριστικές υποδομές και μεταφορές, συντελεί σε υψηλότερα επίπεδα ενεργειακής ζήτησης.

Συμπεράσματα

Βασικά συμπεράσματα από τη μελέτη είναι τα εξής:

• Εμπορική Ελευθερία και Ενεργειακή Κατανάλωση: Η εμπορική ελευθερία έχει αρνητική επίδραση στην ενεργειακή κατανάλωση, υποδεικνύοντας ότι η αύξηση του εμπορικού ανοίγματος γενικά οδηγεί σε μείωση της ενεργειακής ζήτησης. Η μελέτη υποδεικνύει ότι αυτή η μείωση μπορεί να συμβεί μέσω διαφόρων καναλιών, όπως η προώθηση πρακτικών ενεργειακής απόδοσης, η αύξηση της πρόσβασης σε αποδοτικές τεχνολογίες, η ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για θέματα ενέργειας, η προσέλκυση επενδύσεων σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η ενίσχυση της συνείδησης για την εξοικονόμηση ενέργειας.
• Τουριστικές Εισπράξεις και Ενεργειακή Κατανάλωση: Οι τουριστικές εισπράξεις έχουν σημαντική θετική επίδραση στην ενεργειακή κατανάλωση.
• Τουριστικές Αφίξεις και Ενεργειακή Κατανάλωση: Οι τουριστικές αφίξεις παρουσιάζουν επίσης θετική συσχέτιση με την ενεργειακή κατανάλωση. Η αύξηση των τουριστών και των εισπράξεων στους δημοφιλείς προορισμούς αυξάνει την ενεργειακή κατανάλωση με παρόμοιο ρυθμό. Τα αποτελέσματα της μελέτης συμφωνούν με την υπάρχουσα βιβλιογραφία, καθώς η αύξηση του τουριστικού πληθυσμού οδηγεί σε μεγαλύτερη ζήτηση ενέργειας στους τομείς φιλοξενίας, εστίασης, ψυχαγωγίας και μεταφορών (αεροπορικές, οδικές, θαλάσσιες), καθώς και στη λειτουργία τουριστικών υποδομών όπως ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα.
• Αλληλεπίδραση Τουριστικών Δεικτών και Εμπορικής Ελευθερίας: Παρά την αύξηση της ενέργειας λόγω των τουριστικών εισπράξεων και αφίξεων, η μελέτη αναδεικνύει ότι οι τουριστικοί δείκτες μειώνουν την αρνητική επίδραση της εμπορικής ελευθερίας στην ενεργειακή κατανάλωση. Συγκεκριμένα, η εμπορική ελευθερία έχει τη δυνατότητα να μειώσει την αυξανόμενη επίδραση των τουριστικών αφίξεων στην κατανάλωση ενέργειας, αν και αυτό το μετριασμένο αποτέλεσμα είναι περιορισμένο. Η συνολική επίδραση του εμπορίου στην ενεργειακή κατανάλωση εξαρτάται από τις τιμές των τουριστικών δεικτών.
• Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου (GCF): Ο GCF, ως μεταβλητή ελέγχου, προάγει την ενεργειακή κατανάλωση. Η ανάλυση ανέδειξε μια σημαντική θετική σχέση μεταξύ GCF και ενεργειακής κατανάλωσης, υποδεικνύοντας ότι οι επενδύσεις σε πάγιο κεφάλαιο συνήθως οδηγούν σε ενέργεια-εντατικές δραστηριότητες όπως η κατασκευή, τα έργα υποδομής και η λειτουργία εγκαταστάσεων για να καλύψουν τη διαρκώς αυξανόμενη τουριστική ζήτηση.

Η μελέτη αναδεικνύει ότι ενώ το εμπόριο μπορεί να βοηθήσει στην εξοικονόμηση ενέργειας, η αύξηση του τουρισμού, κυρίως μέσω των αφίξεων και των εισπράξεων, τείνει να αυξάνει τη ζήτηση ενέργειας. Ωστόσο, οι τουριστικοί δείκτες μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο στην εξισορρόπηση των αρνητικών επιπτώσεων στην ενεργειακή κατανάλωση από το άνοιγμα του εμπορίου. Η μελέτη προτείνει ότι για τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής χρήσης και την εφαρμογή πολιτικών βιώσιμης ενέργειας, είναι αναγκαία μια ισχυρή πολιτική που να ενσωματώνει τόσο το εμπόριο όσο και τον τουρισμό, με στόχο την αύξηση των τουριστικών εσόδων για να αντισταθμίσουν τις αρνητικές συνέπειες του εμπορικού ανοίγματος, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύσουν τον GCF με επίκεντρο την ενεργειακή αποδοτικότητα και τις βιώσιμες πηγές ενέργειας.

Προτάσεις για Μελλοντική Έρευνα

Ακολουθούν ορισμένες βασικές προτάσεις για μελλοντική έρευνα:

1. Διεύρυνση της Γεωγραφικής Κλίμακας: Η τρέχουσα μελέτη επικεντρώνεται αποκλειστικά στους 10 πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης. Η μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να επεκτείνει την ανάλυση σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές ή σε λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς. Αυτό θα βοηθήσει στο να διαπιστωθεί αν τα ευρήματα είναι γενικεύσιμα πέρα από το συγκεκριμένο πλαίσιο των κορυφαίων ευρωπαϊκών προορισμών και να εξεταστεί πώς οι σχέσεις μεταξύ τουρισμού, εμπορικής ελευθερίας και χρήσης ενέργειας ενδέχεται να διαφέρουν σε άλλες περιοχές.
2. Διεύρυνση του Χρόνου Ανάλυσης: Η μελέτη χρησιμοποιεί δεδομένα από το 1998 έως το 2022. Η μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μεγαλύτερης διάρκειας δεδομένα για να εξετάσει πώς αυτές οι σχέσεις εξελίσσονται σε βάθος χρόνου. Αυτό θα βοηθήσει στο να καταγραφούν μακροπρόθεσμες τάσεις ή διακυμάνσεις που ενδέχεται να μην είναι ορατές στο τρέχον χρονικό διάστημα και να προσφέρει μια πιο πλήρη κατανόηση της δυναμικής των σχέσεων.
3. Χρήση Εναλλακτικών Μεθόδων και Αναλυτικών Προσεγγίσεων: Η μελέτη χρησιμοποιεί κυρίως στατικές αναλύσεις πάνελ και την τεχνική του Driscoll και Kraay για ρομπust τυπικά σφάλματα. Η μελλοντική έρευνα μπορεί να εξετάσει διαφορετικές μεθόδους και αναλυτικές προσεγγίσεις για να επικυρώσει ή να διευρύνει τα τρέχοντα ευρήματα. Η χρήση ποικίλων μεθόδων μπορεί να προσφέρει νέες οπτικές και να διασφαλίσει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.
4. Εξέταση των Σχέσεων σε Διάφορους Τομείς και Περιοχές: Ενώ η μελέτη εξετάζει συνολικά τους τουριστικούς δείκτες και την εμπορική ελευθερία, η μελλοντική έρευνα μπορεί να εστιάσει περισσότερο στη σχέση του τουρισμού, της εμπορικής ελευθερίας και της κατανάλωσης ενέργειας σε διάφορους τομείς του τουριστικού κλάδου (π.χ. διαμονή, μεταφορές, δραστηριότητες) και σε συγκεκριμένες περιοχές εντός των μελετηθέντων χωρών. Αυτό θα προσφέρει μια πιο αναλυτική κατανόηση του τομέα στον οποίο η κατανάλωση ενέργειας επηρεάζεται περισσότερο και πώς η εμπορική ελευθερία επηρεάζει τη χρήση ενέργειας σε συγκεκριμένα μέρη της αξιακής αλυσίδας του τουρισμού.
5. Δημιουργία Ισχυρότερης Βάσης για Πολιτική Σχεδίαση: Ο τελικός στόχος αυτής της έρευνας είναι να ενημερώσει τις ενεργειακές πολιτικές και τις αποφάσεις που επικεντρώνονται στη βιωσιμότητα. Η μελλοντική έρευνα πρέπει να αποσκοπεί στην ενίσχυση αυτής της βάσης εξετάζοντας τις αδυναμίες της τρέχουσας μελέτης και διερευνώντας τις αποχρώσεις των σχέσεων σε διαφορετικά πλαίσια. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας συγκεκριμένων πολιτικών παρεμβάσεων που στοχεύουν στη μείωση των ενεργειακών επιπτώσεων του τουρισμού ή στην εκμετάλλευση της εμπορικής ελευθερίας για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης.

Με την κατεύθυνση αυτών των προτάσεων, η μελλοντική έρευνα μπορεί να προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη και λεπτομερή εικόνα της σύνθετης αλληλεπίδρασης μεταξύ του τουρισμού, της εμπορικής ελευθερίας και της κατανάλωσης ενέργειας, κάτι που είναι κρίσιμο για την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών για τη βιώσιμη χρήση ενέργειας και την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Πηγή εικόνας: https://www.pexels.com/

Share on Facebook

Tweet