Η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου είναι ένα προστατευμένο οικοσύστημα το οποίο φιλοξενεί πολλά είδη ψαριών, πτηνών, ερπετών και αμφιβίων. Η λιμνοθάλασσα αποτελεί πόλο έλξης πρωταρχικά για τους επιστήμονες οι οποίοι διεξάγουν έρευνες καθώς επίσης και για οποιονδήποτε επισκέπτη.
Ως κάτοικος του νομού Αιτωλοακαρνανίας και ως άνθρωπος και πολίτης ευαισθητοποιημένος σε περιβαλλοντικά και οικολογικά θέματα, μπορώ να πω ότι η Λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου αποτελεί στολίδι για την περιοχή μας με την φυσική ομορφιά που χαρακτηρίζει και τις δυνατότητες που παρέχει στους κατοίκους της ιστορικής πόλης του Μεσολογγίου και των όμορων περιοχών. Δεν είναι τυχαίο γεγονός ότι ο Στράβωνας, ο αρχαίος Έλληνας γεωγράφος την ονόμαζε ‘’Κυνία Λίμνη’’ και ο Όμηρος ‘’Περικαλλέα Λίμνη’’. Αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για ποιητές, ζωγράφους και γενικά ανθρώπους της τέχνης, καθώς επίσης και πλουτοπαραγωγική πηγή για τους ανθρώπους του μόχθου.
Εμβαθύνοντας περισσότερο στο ενδιαφέρον αυτό θέμα, και ζητώντας πληροφορίες από κατοίκους της περιοχής ανακάλυψα αρκετά στοιχεία για τη συγκεκριμένη λιμνοθάλασσα ως προστατευμένο οικοσύστημα. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου είναι η μεγαλύτερη της χώρας μας και αποτελείται από ένα σύστημα έξι λιμνοθαλασσών, σχετικά απομονωμένων μεταξύ τους. Η έκταση που καλύπτουν είναι 150.000 στρέμματα και περιβάλλεται από εκτενείς αλμυρόβαλτους, γλυκόβαλτους και περιοχές με υδρόφιλα δέντρα όπως Ιτιές και Φτελιές. Επίσης διακρίνονται λασποτόπια και υδροχαρή δάση όπως το γνωστό ‘’Δάσος του Φράξου Λεσινίου’’ χαρακτηρισμένο ως ‘’Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης’’. Ακόμα υπάρχουν λόφοι και νησίδες που είναι διάσπαρτοι στον υγρότοπο. Ένας άλλος βασικός τύπος οικότοπου είναι τα ποτάμια Αχελώος και Εύηνος στα οποία διατηρούνται παρόχθιες συστάδες υδρόφιλων δέντρων, κυρίως Ιτιάς, Φτελιάς και Φράξου.
Σημαντικό κομμάτι του υγρότοπου αποτελούν οι αλυκές στις οποίες γίνεται εξόρυξη και παραγωγή αλατιού. Από επιστημονικά στοιχεία που κατάφερα να συλλέξω, πρέπει να τονίσω ότι η λιμνοθάλασσα φιλοξενεί 40 διαφορετικά είδη ψαριών, όπως τσιπούρες, λαβράκια, χέλια, γοβιούς και το θηλυκό κέφαλο, τη μπάφα, από την οποία παράγεται το περίφημο αυγοτάραχο Μεσολογγίου, το μοναδικό αλιευτικό προϊόν Ονομασίας Προελεύσεως (ΠΟΠ). Όσον αφορά την υπόλοιπη πανίδα του οικοσυστήματος, μου έκανε κατάπληξη το γεγονός ότι στην περιοχή φιλοξενούνται 21 είδη θηλαστικών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η βίδρα, καθώς επίσης και ημερόβια αρπακτικά όπως ο Βασιλαετός, ο Ψαραετός, ο Στικταετός, ο Κραυγαετός και το Χρυσογέρακο. Καταπληκτικό και μοναδικό για εμένα ως επισκέπτη και παρατηρητή του τοπίου, αποτελούν τα φοινικόπτερα(Φλαμίνγκο) με την ξεχωριστή ροζ πινελιά που δίνουν στην περιοχή της λιμνοθάλασσας, οι αγριόπαπιες, οι φαλαρίδες και οι εκπληκτικοί αργυροπελεκάνοι οι οποίοι θεωρούνται τα μεγαλύτερα πτηνά στον πλανήτη. Θα ήθελα να προσθέσω ακόμα ότι μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι έχουν καταγραφεί 28 είδη ερπετών, 5 είδη αμφιβίων και ότι η χελώνα caretta-caretta φτιάχνει τις φωλιές της στην περιοχή.
Επίσης είναι σημαντικό ότι η λιμνοθάλασσα προστατεύεται από τη Συνθήκη ΡΑΜΣΑΡ, η δε φυσική της ομορφιά και η σπουδαιότητα της δικαίως την ένταξε στο δίκτυο NATURA 2000. Δεν πρέπει να παραλείψω να τονίσω ότι η λιμνοθάλασσα επίσης προστατεύεται από τους ορεινούς όγκους της Βαράσοβας, του Αρακύνθου και το Φαράγγι της Κλεισούρας. Αναπόσπαστο όμως κομμάτι της περιοχής αποτελούν οι πελάδες, οι οποίες είναι ξύλινες κατασκευές, βυθισμένες στο νερό, και είναι κατοικίες, των ψαράδων αφού αρκετά μεγάλο ποσοστό των κατοίκων ασχολούνται με την αλιεία.
Κλείνοντας το ενδιαφέρον αυτό θέμα και συνοψίζοντας θα ήθελα να τονίσω ότι η περιοχή αυτή αποτελεί πόλο έλξης των επιστημόνων, αφού παίρνουν δείγματα και διεξάγουν έρευνες. Στο Μεσολόγγι βρίσκεται και το εργοστάσιο της ΚΑΛΛΑΣ και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης το οποίο προσφέρει σημαντικό έργο. Πρέπει ακόμα να αναφέρω ότι υπάρχουν αρκετές δραστηριότητες για τον επισκέπτη της περιοχής, όπως ψάρεμα, ποδηλασία, καγιάκ, παρατήρηση πουλιών(bird watching) και βόλτα με ψαρόβαρκες στα διβάρια, το Βασιλάδι και τα άλλα νησάκια της λιμνοθάλασσας. Είναι ένα μοναδικό υπερθέαμα και μία από τις ομορφότερες εμπειρίες που δεν θα έπρεπε κανένας κάτοικος αυτής της χώρας και όχι μόνο να χάσει.
Ηχογράφηση συνέντευξης κατοίκου Μεσολογγίου.
Βίντεο του υδροβιότοπου της λιμνοθάλασσας.
Infographic καταμέτρησης αργυροπελεκάνων και φοινικόπτερων της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου.