Όπως κάθε καλοκαίρι έτσι και φέτος στο χωρίο Χαμέζι τηρούνται τα κρητικά ήθη και έθιμα.
Στην Ανατολή της Κρήτης στην αλλοτινή Επαρχία και το σημερινό Δήμο Σητείας υπάρχει ένα χωριό που καζανεύει στην καρδιά του καλοκαιριού του Αυγούστου. Στο πανέμορφο και γραφικό Χαμέζι βγαίνει η πρώτη τσικουδιά ή ρακή της Κρήτης κάθε χρόνο. Mε αφορμή το γεγονός αυτό εδώ και δεκαετίες γίνονται τα Καζανέματα από την Μορφωτική Στέγη Χαμεζίου.
Η διασκέδαση του κόσμου.
Τα Καζανέματα είναι μια εκδήλωση η οποία γίνεται εδώ και πολλά χρόνια. Άρχισε από το 1990 και συνεχίζει μέχρι και σήμερα. Όπως όλα τα χωριά έχουν το δικό τους πανηγύρι έτσι και στο Χαμέζι γίνονται τα Καζανέματα. Η εκδήλωση αυτή κάθε χρόνο διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο και την Μορφωτική Στέγη Χαμεζίου. Στην εκδήλωση αυτή συμμετέχει όλο το χωριό και όλοι βοηθάνε για να γίνει ένα εξαιρετικό πανηγύρι. Ήρθε η εποχή του χρόνου που ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού του Χαμεζίου βρίσκεται σε πυρετώδεις προετοιμασίες για το ετήσιο πανηγύρι. Στο προαύλιο του Δημοτικού Σχολείου του χωριού όπου εκεί τραπέζια στρώνονται, παραδοσιακά φαγητά και γλυκά ετοιμάζονται, τα ψητά και τα ψωμιά μπαίνουν στους ξυλόφουρνους, καρπούζια…σφάζονται για να προσφερθούν σε λευκά πλαστικά πιατάκια και τα παραδοσιακά όργανα κουρδίζονται για να διασκεδάσουν τον κόσμο. Ακόμα όλα τα παιδιά του χωριού μαζεύονται μέρες πριν και πηγαίνουν σε όλα τα μαγαζιά της Σητείας για να τους δώσουν από ένα δώρο για να φτιάξουνε τους λαχνούς οι οποίοι μοιράζονται κατά την διάρκεια του πανηγυριού και έπειτα όποιος κερδίζει πηγαίνει και το παίρνει. Επίσης, κατά την είσοδο μοιράζονται τα αναμνηστικά ποτηράκια της ρακής.
Το στρώσιμο των τραπεζιών.
Τα Καζανέματα είναι ένα έθιμο και ο λόγος που γίνονται είναι για να έρθει ο κόσμος να διασκεδάσει, να χορέψει, να δοκιμάσει όλα τα παραδοσιακά φαγητά και γλυκίσματα. Όλα φτιάχνονται μία μέρα πριν την εκδήλωση αλλά και εκείνη την ημέρα από τις γυναίκες του χωριού αλλά και το πιο βασικό είναι για να δουν την διαδικασία της απόσταξης τις ρακής. Το Καζάνεμα δεν είναι μία απλή διαδικασία της απόσταξης τις ρακής, είναι μια ιεροτελεστεία. Είναι η διαδικασία της απόσταξης των στράφυλων για την παραγωγή της ρακής. Τα στράφυλα είναι ουσιαστικά ό,τι έχει απομείνει από τα σταφύλια που έχουν πατήσει οι αγρότες για να κάνουν την παραγωγή του κρασιού. Είναι μία παράδοση που τηρείται εδώ και χρόνια. Ο θεσμός του ρακοκάζανου θεσμοθετήθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο γύρω στο 1920 όπου και δόθηκαν άδειες για τα πρώτα ρακοκάζανα στους Κρητικούς αγρότες, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα παραγωγής τσικουδιάς από τα σταφύλια που παρήγαγαν. Τα Ρακοκάζανα κάνουν την εμφάνισή τους και η διαδικασία απόσταξης έχει ξεκινήσει. Η φωτιά καίει, τα στράφυλλα σιγοβράζουν, το οινόπνευμα εξατμίζεται, ο ατμός ξεκινά το “ταξίδι” του, ψύχεται και υγροποιείται και έπειτα καταλήγει στο κιούπι. Η πρωτόρακη είναι έτοιμη και επίσης πολύ δυνατή .
Κατά τη γνώμη μου δεν θα πρέπει να χάνονται τα ήθη και τα έθιμα κάθε τόπου και θα πρέπει να περνούν και να τηρούνται από γενιά σε γενιά.
Τα καζάνια της ρακής.
Ακόμα όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος τα Καζανέματα θα πραγματοποιηθούν στις 29 Ιουλίου ημέρα Κυριακή και ώρα 21:00 στο Χαμέζι με το μουσικό συγκρότημα Νεκτάριου Ατσαλάκη να μας κρατάει συντροφιά.
Το άρθρο δεν έχει αναφορές πηγών από τα https://www.maryhop.com/blog/gr/categories/greece/rakokazano-stin-arxaia-praisso-tis-sitias και https://cretedoc.gr/kazanemata-sto-chamezi-siteias-i-proti τα οποία έχει κείμενα αντιγραφή! Για παράδειγμα: “Η φωτιά καίει, τα στράφυλλα σιγοβράζουν, το οινόπνευμα εξατμίζεται, ο ατμός ξεκινά το “ταξίδι” του, ψύχεται και υγροποιείται και έπειτα καταλήγει στο κιούπι. Η πρωτόρακη είναι έτοιμη και επίσης πολύ δυνατή.”