Κοινωνική δημογραφία

Η δημογραφία περιλαμβάνει δυο μεγάλους κλάδους. Ο πρώτος, η τυπική δημογραφία, εξετάζει τα πληθυσμιακά φαινόμενα με τον πρώτο από τους τρεις τρόπους που είδαμε πιο πάνω. Η τυπική δημογραφία ασχολείται με την συλλογή, την στατιστική ανάλυση και την τεχνική παρουσίαση των πληθυσμιακών δεδομένων και με την διερεύνηση των προοπτικών και τάσεων. Πρόκειται για κλάδο που απαιτεί επαρκείς και εξειδικευμένες γνώσεις μαθηματικών και στατιστικής. Ο δεύτερος κλάδος, η κοινωνική δημογραφία (ή δημογραφική ή πληθυσμιακή ανάλυση), μελετά τα πληθυσμιακά φαινόμενα με τον δεύτερο και τον τρίτο από τους παραπάνω τρόπους, σαν εξαρτημένες και σαν ανεξάρτητες μεταβλητές: σαν φαινόμενα που τελούν σε αλληλεξάρτηση με άλλα, από τα οποία διαμορφώνονται ή τα οποία διαμορφώνουν. Με βάση τις γενικές αυτές παρατηρήσεις μπορούμε σχηματικά να πούμε πως η τυπική δημογραφία προσπαθεί να απαντήσει στα ερωτήματα "πόσοι;" και "πόσο συχνά;" ενώ η κοινωνική δημογραφία επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα "γιατί;" και "πώς;". Είναι φανερό πως οι δύο αυτοί κλάδοι βρίσκονται σε στενή μεταξύ τους σχέση. Η τυπική δημογραφία διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων της σύμφωνα με τα πορίσματα και τις υποθέσεις της κοινωνικής δημογραφίας. Η κοινωνική δημογραφία, από την άλλη μεριά, στηρίζεται στην τυπική δημογραφία προκειμένου να ελέγξει τις υποθέσεις της και την εγκυρότητα των συμπερασμάτων της. Χωρίς την κοινωνική δημογραφία η τυπική δημογραφία θα ήταν μια απλή στατιστική άσκηση. Χωρίς την τυπική δημογραφία η κοινωνική δημογραφία θα ήταν ένα σώμα αυθαίρετων θεωριών χωρίς καμιά εμπειρική θεμελίωση. (Απόσπασμα από το κεφάλαιο "Η μελέτη του πληθυσμού")