Αν είναι δύσκολο να χρονολογηθεί η αφετηρία ενός κοινού ευρωπαϊκού κόσμου, οπωσδήποτε η καταρρέουσα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υπήρξε το χωνευτήρι του. Στις αρχές του Μεσαίωνα, η Ευρώπη γεννιέται ήδη διαιρεμένη ανάμεσα στην ανατολική αυτοκρατορία, που θα συνεχιστεί με το Βυζάντιο για μία χιλιετία, και στη δυτική, που καταλύεται από τις μεγάλες μεταναστεύσεις των λαών και δίνει τη θέση της σε πολυάριθμα βαρβαρικά κράτη με ρευστά σύνορα. H κατάτμηση θα παγιωθεί με την οριστική εγκατάσταση και την εδαφική συγκρότηση των λαών, απ' όπου θα προκύψουν ...
