Τα έθνη αποτελούν, ως ένα βαθμό, απτές πληθυσμιακές ομάδες, που μπορούμε να τις περιγράψουμε και να τις ορίσουμε με πραγματικούς όρους χρησιμοποιώντας δημογραφικές και οικονομικές στατιστικές, ιστορικές ημερομηνίες και γεωγραφικά στοιχεία. Ωστόσο, τα έθνη, σύμφωνα με την πασίγνωστη φράση του Benedict Anderson, είναι παράλληλα πολιτισμικά και πολιτικά δημιουργήματα ή «φαντασιακές κοινότητες». Έτσι, έχουν κατασκευαστεί και ανακατασκευαστεί με διαφορετικούς τρόπους σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και σε διαφορετικές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας. Παράλληλα, επαναλαμβανόμενα θέματα εμφανίζονται σε αυτό το εθνικό κατασκεύασμα σε ολόκληρη την ήπειρο: ιστορία, μοίρα, ήρωες / ηρωίδες, τόποι ενθύμησης, πολιτισμικά επιτεύγματα και ιδιαιτερότητες, όλα είναι θέματα που συχνά χρησιμοποιούνται για την εδραίωση της εσωτερικής συνοχής και για τη διάκριση της μιας εθνικής κοινότητας από την άλλη. Το συλλογικό αυτό έργο επιχειρεί να καταδείξει πως δεν υπάρχει μόνο ένα «κλασικό» μονοπάτι προς τον εθνισμό αλλά μάλλον πολλές πιθανές ρότες, μερικές από τις οποίες έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο τόμος αυτός αποτελεί επιστημονικό καρπό του θεματικού δικτύου ιστορίας Clioh/Cliohnet , στο οποίο, αυτή τη στιγμή, συμμετέχουν περισσότερα από εβδομήντα πανεπιστημιακά τμήματα Ιστορίας από όλη την Ευρώπη.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται για την ευρωπαϊκή ιστορία, παροτρύνοντας τους αναγνώστες να κοιτάξουν την εθνική τους ιστορία με νέο τρόπο ώστε να κατανοηθεί το περίπλοκο πλέγμα των εθνών και των εθνικοτήτων στην Ευρώπη.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Το κάθε μέρος επικεντρώνεται σ' ένα γενικό θέμα της ιστορίας των εθνών και των εθνικοτήτων.
Η δομή του βιβλίου, αντανακλά την πεποίθηση ότι το έθνος-κράτος, μία μοναδική, ισχυρή πολιτική δημιουργία που συνεχίζει να διαμορφώνει ένα από τα ισχυρότερα στοιχεία στην ταυτότητα των Ευρωπαίων πολιτών, πρέπει να εξετάζεται σ' ένα πολύ ευρύτερο πλαίσιο.
Τα επτά κεφάλαια του πρώτου μέρους πραγματεύονται την ανάδυση του σύγχρονου συστήματος Έθνους-Κράτους στην Ευρώπη από πολύ διαφορετικές σκοπιές. Παρατίθενται εμπειρίες έξι ευρωπαϊκών κρατών που είναι εμφανώς πολύ διαφορετικές, εκφράζουν, όμως, τα ποικίλα ζητήματα και προκλήσεις στη διαμόρφωση των εθνών-κρατών τον 19ο και τον 20ο αιώνα.
Τα κείμενα του δεύτερου μέρους πραγματεύονται τον τρόπο με τον οποίο η ιστορία του κλασικού κόσμου έχει χρησιμοποιηθεί για τη διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου και πώς οι ιδέες και τα οράματα του παρελθόντος έχουν επηρεάσει το παρόν.
Τα κεφάλαια του τελευταίου μέρους εξετάζουν την προέλευση του σύγχρονου συστήματος κρατών και τις εθνικές ταυτότητες σε μια περίοδο πριν από την πολιτικοποίηση των εθνικών διαφορών.
Με το βιβλίο αυτό οι εκδόσεις Επίκεντρο εγκαινιάζουν τη σειρά της Ευρωπαϊκής Ιστορίας, την οποία διευθύνει ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)
